صنعت ساختمان سازی در سالهای اخیر با تغییرات چشمگیری مواجه شده است. از طراحیهای سهبعدی گرفته تا استفاده از مدل سازی اطلاعات ساختمان (BIM)، فناوری به یکی از اجزای جدایی ناپذیر پروژههای عمرانی تبدیل شده است. در این میان، واقعیت مجازی در ساختمان سازی به عنوان یکی از نوآورانهترین ابزارها، نقش مهمی در بهبود فرآیند طراحی، اجرا و حتی فروش پروژهها ایفا میکند.
در گذشته، درک کامل از نقشهها و طرحها برای بسیاری از کارفرماها و سرمایه گذاران دشوار بود. اما حالا با استفاده از شبیه سازی واقع گرایانه و بازدید مجازی، افراد میتوانند قبل از اجرای پروژه، آن را به صورت کامل تجربه کنند. این فناوری فقط مخصوص شرکتهای بزرگ بینالمللی نیست؛ بلکه امروزه، کسب وکارهای ایرانی هم با استفاده از واقعیت مجازی در ساختمان سازی، در مسیر ساخت و سازی هوشمندتر و دقیقتر حرکت میکنند.
در این مقاله بررسی خواهیم کرد که واقعیت مجازی در ساختمان سازی چگونه میتواند فرآیند ساخت را متحول کند، چه مزایایی به همراه دارد و چگونه میتوان از آن در پروژههای عمرانی استفاده کرد.
برای درک بهتر کاربرد واقعیت مجازی در ساختمان سازی، ابتدا باید با خود این فناوری و تفاوتهای آن با سایر مفاهیم مشابه آشنا شویم. سه فناوری مهم که در صنعت ساخت و ساز مدرن مورد استفاده قرار میگیرند عبارتند از: واقعیت مجازی (Virtual Reality)، واقعیت افزوده (Augmented Reality) و واقعیت ترکیبی (Mixed Reality).
واقعیت مجازی (VR)، محیطی شبیه سازی شده است که کاربر با استفاده از هدست، وارد آن میشود و به طور کامل از دنیای واقعی جدا میشود. در این محیط، همه چیز دیجیتالی و قابل کنترل است. در پروژههای ساختمانی، از واقعیت مجازی برای بازدید مجازی از فضاها، بررسی ابعاد طراحی، شبیه سازی ساخت و حتی آموزش کارگران استفاده میشود.
واقعیت افزوده (AR)، برخلاف واقعیت مجازی، کاربر را در دنیای واقعی نگه میدارد اما اطلاعات یا تصاویر دیجیتالی را بر روی آن اضافه میکند. به طور مثال، زمانی که دوربین موبایل را به سمت یک زمین ساختمانی میگیریم و نمای آیندهی آن پروژه، بر روی تصویر واقعی نمایش داده میشود، از واقعیت افزوده استفاده کردهایم.
واقعیت ترکیبی (MR)، ترکیبی از واقعیت افزوده و واقعیت مجازی است. در این حالت، عناصر مجازی به صورت تعاملی با محیط واقعی ترکیب میشوند و کاربر میتواند با آنها ارتباط برقرار کند. این فناوری هنوز در مراحل ابتدایی استفاده در صنعت ساخت و ساز است، اما آیندهی روشنی برای آن پیش بینی میشود.
در مجموع، هر سه فناوری میتوانند در پروژههای عمرانی کاربرد داشته باشند، اما واقعیت مجازی در ساختمان سازی، به دلیل توانایی در ایجاد تجربههای کامل و قابل کنترل، نقش پررنگتری در طراحی، پرزنت، و آموزش در صنعت ساختمان دارد.
برای درک بهتر تفاوتها و کاربردهای واقعیت مجازی، افزوده و ترکیبی در حوزه فناوری، مطالعه مقاله واقعیت گسترده، مجازی یا افزوده؟ توصیه میشود.
فناوری واقعیت مجازی در ساختمان سازی تنها یک ابزار نمایشی نیست؛ بلکه به یکی از اجزای کلیدی در فرآیند طراحی، ساخت، مدیریت و فروش پروژههای عمرانی تبدیل شده است. در ادامه، برخی از مهمترین کاربردهای این فناوری در صنعت ساختمان را مرور میکنیم:
واقعیت مجازی در ساختمان سازی به معماران و طراحان این امکان را میدهد تا قبل از شروع ساخت، فضا را به صورت واقعی تجربه کنند. به جای مشاهده نقشههای دوبعدی، تیم پروژه میتواند در محیطی مجازی قدم بزند، جزئیات را بررسی کند و تصمیمات طراحی را با دقت بیشتری اتخاذ کند.
کارفرما، سرمایه گذار یا حتی خریدار نهایی میتواند با استفاده از هدستهای واقعیت مجازی، پروژه را پیش از اجرا ببیند و در فضای آن حرکت کند. این تجربه واقع گرایانه، باعث افزایش اعتماد و شفافیت در ارائه پروژه میشود و نقش موثری در پیش فروش واحدها ایفا میکند.
کارگران، مهندسان و ناظران، میتوانند بدون حضور در کارگاه واقعی، با محیط پروژه آشنا شوند. سناریوهای شبیه سازی شده، آموزشهای ایمنی و تمرینهای اجرایی در واقعیت مجازی، سطح آمادگی نیروها را بالا میبرد و احتمال خطا را کاهش میدهد.
یکی از چالشهای رایج در پروژههای بزرگ، تداخل میان اجزای سازه، تاسیسات و معماری است. با ترکیب مدل سازی اطلاعات ساختمان (BIM) و واقعیت مجازی، این هماهنگی پیش از اجرا بررسی و اصلاح میشود و از بروز مشکلات فنی در مراحل بعد جلوگیری خواهد شد.
برگزاری جلسات در محیط واقعیت مجازی در ساختمان سازی، به تیمها این امکان را میدهد که فارغ از محل جغرافیایی، به صورت همزمان در پروژه حضور مجازی داشته باشند و تصمیمات دقیقتری بگیرند که این موضوع باعث افزایش بهرهوری در فرآیند مدیریت پروژه میشود.
استفاده از واقعیت مجازی در ساختمان سازی، تنها به معنای استفاده از یک فناوری جدید نیست؛ بلکه رویکردی استراتژیک برای افزایش بهرهوری، دقت و رضایت در تمام مراحل یک پروژه عمرانی است. در این بخش، مزایای کلیدی این فناوری را بررسی میکنیم:
با شبیه سازی دقیق پروژه پیش از اجرا، بسیاری از اشتباهات طراحی، تداخلها و تصمیمات نادرست شناسایی میشوند. این موضوع از دوبارهکاریها جلوگیری کرده و به طور مستقیم باعث کاهش هزینههای کلی پروژه میشود.
بازدیدهای مجازی، جلسات تصمیم گیری و آموزش نیروها به صورت دیجیتال انجام میشود. این روش، زمان رفت و آمد را کاهش داده، هماهنگی میان تیمها را افزایش میدهد و در نهایت موجب تسریع در فرآیندهای اجرایی میشود.
آموزش کارگران در محیطی شبیه سازی شده، بدون مواجهه با خطرات واقعی، به آمادگی بیشتر آنها کمک میکند. این آمادگی، احتمال بروز حوادث در محیطهای واقعی را کاهش میدهد.
تجربه مستقیم فضاها پیش از ساخت، به طراحان، مهندسان و کارفرمایان این امکان را میدهد تا جزئیات پروژه را بهتر بررسی کنند و تصمیمات بهتری بگیرند. این موضوع در نهایت به اجرای پروژهای هماهنگتر و با کیفیتتر منجر میشود.
در مراحل پیش فروش پروژهها یا جلسات ارائه طرح، استفاده از هدست واقعیت مجازی برای بازدید واقع گرایانه از فضا، اعتماد بیشتری ایجاد میکند و درک دقیقتری از پروژه در اختیار مخاطب قرار میدهد.این تجربه، ارتباطی ملموس و موثر بین مشتری و پروژه ایجاد میکند.
در پروژههای بزرگ، افراد با تخصصهای مختلف درگیر هستند. واقعیت مجازی در ساختمان سازی کمک میکند تا همه اعضای تیم، از معمار گرفته تا سرمایه گذار، دیدگاهی مشترک نسبت به پروژه داشته باشند و تعامل مؤثرتری با یکدیگر برقرار کنند.
فناوری واقعیت مجازی در ساختمان سازی در سالهای اخیر، از یک ایده نوظهور به ابزاری کاربردی در پروژههای واقعی تبدیل شده است. شرکتهای پیشرو در جهان و ایران با استفاده از VR توانستهاند کیفیت طراحی، اجرا و ارتباط با مشتری را به طور چشمگیری ارتقاء دهند. در ادامه به چند نمونه از این پروژهها اشاره میکنیم:
Skanska (سوئد):
این شرکت یکی از پیشگامان استفاده از واقعیت مجازی در پروژههای عمرانی است. Skanska از VR برای آموزش ایمنی، بازبینی طرحها و ارائه پروژهها به سرمایه گذاران استفاده میکند.
Autodesk Revit + VR Integration:
اتودسک، با ترکیب نرمافزار Revit و هدستهای واقعیت مجازی، این امکان را برای معماران و مهندسان فراهم کرده است تا بتوانند مدلهای BIM را در فضای سهبعدی و قابل حرکت بررسی و تحلیل کنند.
Trimble XR10 برای کارگاههای ساختمانی:
با استفاده از فناوری واقعیت ترکیبی و هدستهای پیشرفته، کاربران میتوانند در حین حضور در کارگاه ساختمانی، مدل دیجیتالی پروژه را به صورت هم زمان مشاهده کرده و با آن تعامل برقرار کنند. این قابلیت، دقت اجرایی و هماهنگی در محل را به شکل چشمگیری افزایش میدهد.
متریال XR؛ انتخاب متریال با اطمینان، قبل از خرید:
اپلیکیشن متریال XR، ابزاری کاربردی برای فروشندگان و تولیدکنندگان سطحپوشها است که به آنها این امکان را میدهد تا متریالهای انتخابی مشتری را در فضاهای سهبعدی از پیش مدل سازی شده اجرا کنند. مشتریان میتوانند قبل از تصمیم گیری نهایی، نتیجه واقعی استفاده از متریالها را در فضاهایی مانند آشپزخانه، نشیمن یا سرویس بهداشتی ببینند و رنگ، بافت یا جنس موردنظر را با دقت ارزیابی کنند و آنها را تغییر دهند.
این تجربه تعاملی، انتخاب متریال را از یک تصمیم ذهنی به یک تجربه بصری تبدیل میکند و در نتیجه، اعتماد و رضایت مشتری را در فرآیند خرید به طور قابل توجهی افزایش میدهد.
ایماژ (Imaazh)؛ بازدید مجازی ازپروژههای ساختمانی در حال ساخت:
با استفاده از اپلیکیشن ایماژ (Imaazh)، کارفرمایان و خریداران میتوانند پیش از پایان پروژه، وارد نسخه مدل سازی شده واحدهای ساختمانی در حال ساخت شوند و فضاهای داخلی را به صورت مجازی بررسی کنند. این امکان نه تنها به کاربران اجازه میدهد چیدمانها، متریالها و طراحی داخلی را دقیقتر ببینند، بلکه فرصت اعمال تغییرات موردنظر خریدار، پیش از اجرای نهایی را هم فراهم میکند. نتیجه این فرآیند، افزایش شفافیت در فروش و رضایت بیشتر مشتریان است.
برای آشنایی بیشتر با اطلاعات اپلیکیشنهای نام برده شده و سایر خدمات ما در حوزه واقعیت مجازی، به صفحه خدمات واقعیت مجازی اکوشار مراجعه کنید.
اگرچه واقعیت مجازی در ساختمان سازی توانسته بسیاری از مشکلات سنتی را برطرف کند، اما مانند هر فناوری نوظهور، با چالشها و محدودیتهایی همراه است. شناخت این موانع به تصمیم گیرندگان کمک میکند تا با دیدی واقع بینانه، برای استفاده از VR برنامه ریزی کنند.
راه اندازی یک سیستم واقعیت مجازی حرفهای، نیازمند تجهیزات سختافزاری، نرمافزارهای تخصصی و نیروی انسانی آموزش دیده است. برای برخی از شرکتها، به ویژه در ابتدای مسیر، این سرمایه گذاری ممکن است سنگین و محدود کننده به نظر برسد.
کار با ابزارهای VR مانند هدستها، نرمافزارهای طراحی سهبعدی، یا یکپارچه سازی با مدل سازی اطلاعات ساختمان BIM، نیازمند دانش فنی، آموزش و تجربه است. بسیاری از تیمهای مهندسی، هنوز با این ابزارها به طور کامل آشنا نیستند و این موضوع میتواند مانعی برای پیاده سازی سریع باشد.
برخی پروژههای ساختمانی، به ویژه در مناطق کم برخوردار یا در پروژههای کوچک مقیاس، به زیرساخت لازم برای استفاده از VR مانند اینترنت پرسرعت یا فضای مناسب برای نصب تجهیزات، دسترسی ندارند.
در برخی شرکتها یا سازمانها، مقاومت در برابر تغییرات فناورانه همچنان وجود دارد. ممکن است برخی مدیران یا تیمهای اجرایی، استفاده از واقعیت مجازی در ساختمان سازی را غیرضروری یا صرفا نمایشی بدانند که مانعی جدی برای توسعه آن به حساب میآید.
درحال حاضر در ایران، چارچوبها، استانداردها و دستورالعملهای مشخصی برای استفاده از واقعیت مجازی در ساختمان سازی تعریف نشده است. همین موضوع میتواند باعث سردرگمی در انتخاب مسیر یا اجرای نادرست پروژه یا حتی پذیرش قانونی پروژهها شود.
تحول دیجیتال در صنعت ساختمان سازی تنها محدود به ابزارهای امروزی نیست. روندهای جهانی نشان میدهند که واقعیت مجازی در ساختمان سازی، به زودی فراتر از یک ابزار شبیه سازی یا بازدید پروژه خواهد رفت و به بخش جدایی ناپذیر مدیریت، طراحی و حتی فروش پروژهها تبدیل خواهد شد.
در آینده، سیستمهای هوشمند میتوانند با تحلیل دادههای پیشین، به معماران پیشنهادهای بهتری در طراحی ارائه بدهند و خروجی مدلهای واقعیت مجازی در ساختمان سازی را بهینه سازی کنند. ترکیب واقعیت مجازی در ساختمان سازی و هوش مصنوعی میتواند به تصمیم گیری سریعتر و طراحی هدفمندتر منجر شود.
اگر کنجکاو هستید بدانید هوش مصنوعی دقیقا چه نقشی در دنیای فناوری دارد، پیشنهاد میکنیم مقاله هوش مصنوعی چیست؟ را مطالعه کنید.
مدل سازی اطلاعات ساختمان (BIM) در حال تبدیل شدن به یک استاندارد جهانی است. واقعیت مجازی در ساختمان سازی، با اتصال مستقیم به این مدلها، امکان مشاهده لحظهای تغییرات، بررسی هماهنگی بین اجزای مختلف و پیش بینی خطاها را در پروژه فراهم میکند. این تعامل، نقش کلیدی در کاهش خطاهای اجرایی و بهبود بهرهوری دارد.
با گسترش VR، خریداران پروژههای ساختمانی میتوانند پیش از خرید، فضای واحد خود را ببینند، متریالها را تغییر دهند و چیدمان دلخواهشان را امتحان کنند. این سطح از شخصی سازی، سطح جدیدی از تجربه کاربری را در بازار املاک ایجاد خواهد کرد.
یکی از افقهای جذاب، طراحی و اجرای پروژههای شهری در محیطهای دیجیتال و متاورس است. مهندسان و شهرسازان میتوانند با استفاده از واقعیت مجازی در ساختمان سازی، نسخه کامل یک شهر را در فضای مجازی ایجاد کنند، سناریوهای مختلف را بررسی، و تصمیمات بهتری در حوزه توسعه شهری بگیرند.
هم زمان با توسعه زیرساختها و کاهش قیمت تجهیزات، استفاده از واقعیت مجازی در پروژههای ساختمانی ایران هم رو به افزایش است. شرکتهایی مانند اکوشار در خط مقدم این تحول قرار دارند و با ارائه راهکارهای بومی سازی شده، نقش مهمی در شکل دهی آینده ساخت و ساز دیجیتال در کشور ایفا میکنند.
واقعیت مجازی (VR) دیگر یک فناوری لوکس یا صرفا مخصوص بازی و سرگرمی نیست؛ بلکه به ابزاری قدرتمند و کاربردی در صنایع مختلف از جمله صنعت ساختمان سازی تبدیل شده است. شرکتهایی که امروز به درستی از ظرفیتهای واقعیت مجازی در ساختمان سازی استفاده میکنند، میتوانند کیفیت طراحی، سرعت ساخت، دقت در اجرا و رضایت مشتری را به شکل چشمگیری افزایش دهند.
از شبیه سازی پروژههای ساختمانی قبل از اجرا تا کاهش هزینههای بازطراحی و آموزش ایمن نیروهای انسانی، همگی تنها بخشی از مزایای این فناوری تحول ساز هستند. در اکوشار، ما با پروژههایی مانند ایماژ و متریال ایکسآر نشان دادهایم که پیاده سازی واقعیت مجازی در ساختمان سازی، نه تنها ممکن است، بلکه به سرعت در حال تبدیل شدن به یک استاندارد جدید در ارائه خدمات نوآورانه به مشتریان است.
اگر شما هم به دنبال آیندهای هوشمند، شفاف و رقابتی در صنعت ساخت و ساز هستید، اکنون زمان آن رسیده است که به استفاده از واقعیت مجازی در ساختمان سازی در کسب و کار خود فکر کنید. با ما در تماس باشید!
اکوشار، توسعه دهنده راهکارها، محصولات و نرم افزارهای اختصاصی واقعیت مجازی VR، واقعیت افزوده AR و واقعیت ترکیبی MR است.
اکوشار در سال ۱۳۹۷ با گردهمآیی جمعی از دانشجویان دانشگاه اصفهان، دانشگاه هنر اصفهان و دانشگاه صنعتی اصفهان شکل گرفت.
از این طریق میتوانید درخواست مشاوره، خود را برای همکاران ما ارسال کرده و منتظر تماس ما بمانید.
