به اعتقاد برخی، هنر برای انسان یک مقوله ازلی و ابدی است و حتی پیش از تکامل انسان در طبیعت و حیوانات، به شکلی دیگر وجود داشته است. اما این به آن معنا نیست که دستخوش تغییر نبوده و نخواهد بود. کاربرد واقعیت مجازی در هنر یکی از نمونههای معاصر این دگرگونی است؛ چرا که هنر همواره تحت تأثیر عوامل بیرونی به ویژه فناوری بوده است.
همان طور که با پیشرفت تکنولوژی و اختراع دوربین، هنر جدیدی به نام عکاسی و سپس سینما به جهانیان معرفی شد، امروز نیز هنرهای دیجیتال و فناوریهای نوظهوری مانند واقعیت مجازی و واقعیت افزوده در حال متحول کردن دنیای هنر هستند.
این فناوریها که در مجموع با عنوان واقعیت گسترده شناخته میشوند، ابزارها و امکاناتی خلاقانه را در اختیار هنرمندان قرار میدهند؛ امکاناتی که تا همین چند سال پیش، حتی تصورشان هم دشوار بود. در ادامه، برخی از مهمترین جنبههای کاربرد واقعیت مجازی در هنر را بررسی میکنیم و میبینیم که این فناوریها چگونه در تجربههای هنری ما تغییر ایجاد کردهاند.
اگر با این مفاهیم آشنا نیستید، میتوانید برای درک بهتر، ابتدا مقالههای واقعیت مجازی چیست؟ و واقعیت گسترده چیست؟ را مطالعه کنید تا دید روشنتری نسبت به ادامهی مطلب داشته باشید.
فرض کنید به جای اینکه یک فیلم سینمایی را بر روی پرده سینما تماشا کنید، در دل سکانسهای آن غوطهور شوید و با شخصیتها و فضا همراه شوید. بی شک چنین تجربهای تا پیش از توسعه فناوریهای واقعیت گسترده ممکن نبود اما حالا، به لطف پیشرفتهای حیرت انگیز در دنیای فناوری، این امکان وجود دارد که درون یک اثر هنری قرار بگیرید و آن را از درون تجربه کنید.
در واقع، این شکل جدید از تجربه هنری، یکی از جلوههای جذاب کاربرد واقعیت مجازی در هنر است؛ جایی که مرز میان مخاطب و اثر از بین میرود.باید صبر کنیم تا هنرمندان بالهای خلاقیت خود را با مرزهای جابجا شدهی هنر تطبیق دهند اما بی شک مفاهیم تازهای در نقاشی، مجسمه سازی، موسیقی و دیگر هنرها شکل خواهد گرفت و این مساله ناشی از امکان غوطهور شدن در یک اثر هنری است.
تا پیش از این، هنر در اکثریت مواقع، غیر قابل تعامل بود و مخاطب فقط ناظر بود. اما با توسعه فناوریهای واقعیت گسترده، به ویژه کاربرد واقعیت مجازی در هنر تعاملی، این امکان وجود دارد که مخاطب هنر با اثر هنری تعامل کند.
به بیان سادهتر، تصور کنید بتوانید یک اثر حجمی هنری در محیط واقعیت مجازی را تغییر دهید. یا با بازیگران یک فیلم سینمایی به کمک هوش مصنوعی گفتگو کنید. در این صورت، تجربه مخاطب نه تنها غنیتر، بلکه بسیار جذابتر و شخصیترمیشود.
برای آشنایی بیشتر با مفهوم و کاربرد هوش مصنوعی، مطالعه مقاله هوش مصنوعی چیست؟ توصیه میشود.
به طور حتم یکی از منحصر به فردترین تجارب در دنیای انیمیشن، انیمیشنهای واقعیت مجازی هستند. این پدیده به حدی عجیب و متفاوت است که تنها با تجربه کردن میتوان آن را درک کرد. در این نوع آثار، بیننده صرفا تماشاگر نیست، بلکه بخشی از داستان میشود.
کاربرد واقعیت مجازی در هنر دیجیتال باعث شده تا انیمیشنها، سهبعدی، دارای عمق و مقیاس واقعی باشند. بنابرین، این شما هستید که تصمیم میگیرید از کدام زاویه به انیمیشن نگاه کنید. گاهی برای دیدن انیمیشن باید جابجا شوید و همراه با شخصیتهای انیمیشن حرکت کنید.
یکی از مهمترین زمینههای کاربرد واقعیت مجازی در هنر، آموزش است. واقعیت مجازی و واقعیت افزوده، ابزارهایی هستند که تجربه آموزش را از حالت سنتی خارج کرده و آن را به تجربهای خلاقانه، تعاملی و بهیادماندنی تبدیل میکنند. شاید اگر بگوییم جذابترین بخش آموزش با استفاده از فناوری، آموزش هنر است، اشتباه نگفته باشیم.
هنرهایی مانند موسیقی، رقص، بازیگری، فیلم برداری، هنرهای تجسمی و بسیاری دیگر از هنرها، به کمک واقعیت مجازی و واقعیت افزوده، به شیوهای کاملا نوین، اثرگذارتر و جذابتر آموزش داده میشوند. این یعنی هنرجو نه فقط میبیند، بلکه واقعا تجربه میکند.
معماری یکی از هنرهای اصیل و قدیمی تمدن بشری به حساب میآید. اما این هنر هم در برابر پیشرفت فناوری بیتغییر نمانده. کاربرد واقعیت مجازی در هنر معماری، در حال شکل دادن به مسیرهای نوآورانهای است که تجربه طراحی و ساخت را متحول میکند. پیش از هر چیز، این امکان فراهم است که نقشههای طراحی شده توسط معمار، قبل از اجرا، به صورت کامل در واقعیت مجازی تجربه شوند و اصلاحات لازم را پیش از ساخت انجام داد.
حتی برخی آینده پژوهان باور دارند میتوان در آینده به کمک واقعیت افزوده، عناصر معماری به فضا اضافه کرد. از دیگر امکاناتی که واقعیت مجازی در هنر معماری در اختیار معماران و البته شهرسازها قرار میدهد، این است که متریال گوناگون را مشاهده کرده از میان آنها انتخاب کنند؛ موضوعی که هم برای معماران و هم برای شهرسازها یک ابزار قدرتمند محسوب میشود.
واقعیت افزوده (AR) هم درست مثل واقعیت مجازی، در حال ایجاد تغییرات اساسی در شیوهی تجربهی آثار هنری است. با این تفاوت که واقعیت افزوده، دنیای دیجیتال را به محیط فیزیکی ما میآورد، بدون اینکه نیاز به جدا شدن از فضای واقعی داشته باشیم. یکی از جذابترین کاربردهای واقعیت افزوده در هنر، ایجاد تجربههای تعاملی برای مخاطب است.
مثلا تصور کنید یک گالری دیجیتال دارید که با نگهداشتن دوربین موبایلتان روی یک اثر هنری، اطلاعات، انیمیشن یا حتی صدا به تصویر اضافه میشود. چنین تجربهای نه تنها درک مخاطب از اثر را عمیقتر میکند، بلکه پیوند قویتری میان هنر و فناوری میسازد. در دنیای هنر دیجیتال، واقعیت افزوده به هنرمندان این امکان را میدهد که مرز میان دنیای واقعی و مجازی را محو کنند. در کنار کاربرد واقعیت مجازی در هنر، این فناوری هم سهم بزرگی در شکل گیری آیندهی هنر خواهد داشت.
برای درک بهتر چگونگی اضافه شدن اطلاعات دیجیتال به دنیای واقعی، مطالعه مقاله واقعیت افزوده چیست؟ پیشنهاد میشود.
با پیشرفت روزافزون فناوریهای نوظهور، به ویژه در حوزهی واقعیت گسترده (XR) که ترکیبی از واقعیت مجازی (VR)، واقعیت افزوده (AR) و واقعیت ترکیبی (MR) است، چشم انداز هنر دیجیتال در حال دگرگونیهای اساسی است. این فناوریها نه تنها ابزارهای جدیدی برای خلق اثر به هنرمندان میدهند، بلکه تجربهی مخاطب از هنر را نیز به کلی بازتعریف میکنند.
در آینده، کاربرد واقعیت مجازی در هنر دیجیتال، دیگر محدود به نمایش یا آموزش نخواهد بود؛ بلکه به بخشی از فرایند تولید، تعامل، و حتی فروش آثار هنری تبدیل میشود. هنرمندان میتوانند فضاهایی کاملا تعاملی خلق کنند که در آنها، مخاطب نه فقط بیننده، بلکه بخشی از خود اثر باشد. به همین دلیل است که بسیاری از صاحب نظران، واقعیت گسترده را بستر اصلی آینده هنر دیجیتال میدانند. بستری که در آن خلاقیت، فناوری و تجربه انسانی به شکلی بیسابقه در هم تنیده میشوند.
برای درک بهتر چگونگی ترکیب دنیای واقعی و مجازی، مطالعه مقاله واقعیت ترکیبی چیست؟ پیشنهاد میشود.
به طور کلی، استفاده از فناوری واقعیت گسترده و کاربرد واقعیت مجازی در هنر، دنیای هنر را به یک سطح جدید از خلاقیت، تعامل و تجربه برده است. این فناوریها به هنرمندان اجازه میدهند تا آثار هنری منحصر به فردی ایجاد کنند و تجربهی هنری بینندهها را غنیتر و تاثیرگذارتر کنند.
در این مسیر، شرکت اکوشار، به عنوان تخصصیترین شرکت ایرانی که در حوزه توسعه محتوا و اپلیکیشنهای واقعیت گسترده فعال است، میتواند با ارائه تخصصیترین خدمات واقعیت مجازی، به هنرمندان کمک کند که ایدههای خود را به واقعیت بدل کنند. اگر شما هم در فکر استفاده از واقعیت مجازی در پروژههای هنری خود هستید، با ما در تماس باشید و شروع یک تجربه متفاوت را رقم بزنید.
اکوشار، توسعه دهنده راهکارها، محصولات و نرم افزارهای اختصاصی واقعیت مجازی VR، واقعیت افزوده AR و واقعیت ترکیبی MR است.
اکوشار در سال ۱۳۹۷ با گردهمآیی جمعی از دانشجویان دانشگاه اصفهان، دانشگاه هنر اصفهان و دانشگاه صنعتی اصفهان شکل گرفت.
از این طریق میتوانید درخواست مشاوره، خود را برای همکاران ما ارسال کرده و منتظر تماس ما بمانید.
