در دهه‌ های اخیر، توسعه واقعیت گسترده (XR)، که شامل واقعیت افزوده (AR)، واقعیت مجازی (VR)، و واقعیت ترکیبی (MR) است، تحول عظیمی در تعاملات دیجیتالی ایجاد کرده است. این فناوری‌ ها تأثیرات عمیقی بر حوزه‌ های مختلف مانند آموزش، سلامت، تولید، و سرگرمی داشته‌ اند و به سرعت در حال گسترش هستند. مقاله حاضر به بررسی جامع این فناوری‌ ها، تاریخچه تکامل، پلتفرم‌ ها و ابزارهای کلیدی، و کاربردهای متنوع XR در صنایع گوناگون می‌ پردازد. علاوه بر این، چالش‌ ها و فرصت‌ های پیش روی این فناوری‌ ها نیز مورد بحث قرار می‌ گیرد. همچنین، با نگاهی به آینده، به بررسی تأثیرات احتمالی XR بر تجربیات انسانی در دهه‌ های آتی خواهیم پرداخت. این مقاله نه تنها منبعی اطلاعاتی برای علاقه‌ مندان به تکنولوژی است، بلکه بستری برای تفکر و بحث درباره آینده‌ ای که می‌ خواهیم در آن زندگی کنیم، فراهم می‌ کند.

شرکت های ایرانی فعال در زمینه واقعیت گسترده ، واقعیت مجازی و واقعیت افزوده

اطلاعات دقیق و به‌ روز در مورد شرکت‌ های ایرانی فعال در حوزه واقعیت گسترده (XR) ممکن است نیازمند تحقیقات جدید و دسترسی به منابع محلی باشد. اما می‌ توان چند نمونه عمومی را ذکر کرد که نشان‌ دهنده فعالیت‌ های این حوزه در ایران است. شرکت‌ هایی مانند “آریو” (Ario) که بر روی واقعیت افزوده (AR) تمرکز دارند، “فناوران اطلاعات خبره” که در زمینه واقعیت مجازی (VR) کار می‌ کنند، و اکوشار که در حوزه واقعیت ترکیبی (MR) فعالیت می‌ کند، از جمله این شرکت‌ ها هستند. این شرکت‌ ها در زمینه‌ های مختلفی مانند آموزش، بازاریابی، و تبلیغات فعالیت دارند و محصولات و خدمات خود را با استفاده از فناوری‌ های واقعیت گسترده ارائه می‌ دهند که برای مشاهده نمونه کارهای شرکت اکوشار، می‌ توانید از صفحه خدمات این شرکت استفاده کنید.

همچنین، برای کسب اطلاعات دقیق‌ تر و به‌ روز در مورد فعالیت‌ های این شرکت‌ ها و دیگر شرکت‌ های فعال در این حوزه در ایران، توصیه می‌ شود به وب‌ سایت‌ های رسمی شرکت‌ ها مراجعه کنید یا از منابع صنعتی معتبر و نمایشگاه‌ های تخصصی مرتبط با فناوری در ایران استفاده کنید.

شرکت های بین المللی فعال در حوزه واقعیت گسترده

شرکت‌ های بین‌ المللی فعال در زمینه واقعیت گسترده (Augmented Reality – AR) در حال شکل‌ دهی به آینده تعاملات دیجیتالی و تجربه‌ های کاربری هستند. واقعیت گسترده فناوری است که اطلاعات دیجیتالی را با دنیای واقعی کاربران ترکیب می‌ کند، این امکان را فراهم می‌ آورد که افراد اطلاعات مفیدی را در زمان واقعی و در زمینه محیط اطراف خود دریافت کنند. در اینجا به برخی از شرکت‌ های بین‌ المللی برجسته در این حوزه اشاره می‌ کنیم:

1. Microsoft

– محصول برجسته: HoloLens

– توضیح: شرکت مایکروسافت در زمینه واقعیت مجازی (VR) از طریق پروژه‌ ها و محصولات مختلف، به ویژه در حوزه واقعیت ترکیبی (Mixed Reality) فعالیت دارد. این شرکت با عرضه‌ ی هدست‌ های واقعیت ترکیبی Windows Mixed Reality، که از طریق همکاری با سایر تولیدکنندگان سخت‌افزار مانند HP, Dell, و Lenovo به بازار عرضه شده‌ اند، در این حوزه حضور دارد. این هدست‌ ها برای استفاده با رایانه‌ های شخصی ویندوزی طراحی شده و تجربیات واقعیت مجازی و واقعیت افزوده را ترکیب می‌ کنند تا تجربیات غنی‌ تری را برای کاربران فراهم آورند. مایکروسافت با تمرکز بر پلتفرم‌ های توسعه نرم‌افزاری مانند Windows Mixed Reality و ابزارهای توسعه‌ ی HoloLens، به توسعه‌ ی اکوسیستمی برای واقعیت مجازی و واقعیت ترکیبی می‌ پردازد.

2. Apple

– نوآوری‌ ها: ARKit

– توضیح: شرکت اپل تا به امروز به طور مستقیم وارد بازار هدست‌ های واقعیت مجازی (VR) نشده است؛ اما در زمینه واقعیت افزوده (AR) فعالیت‌ های قابل توجهی داشته است. اپل با ARKit، یک پلتفرم توسعه نرم‌ افزاری برای ساخت برنامه‌ های واقعیت افزوده بر روی iOS، به توسعه‌ دهندگان امکان می‌ دهد تا تجربیات AR پیشرفته‌ ای را برای کاربران آیفون و آیپد ایجاد کنند. این شرکت بر تقویت تجربه‌ های AR بر روی دستگاه‌ های موبایل خود تمرکز کرده و به نظر می‌ رسد که برنامه‌ های بلندمدتی برای ورود به حوزه‌ های پیشرفته‌ تر واقعیت افزوده یا مجازی داشته باشد.

3. Google

– نوآوری‌ ها: ARCore

– توضیح: شرکت گوگل در زمینه واقعیت مجازی (VR) و واقعیت افزوده (AR) فعالیت‌ های متعددی داشته است. در حوزه VR، گوگل پلتفرم Daydream را معرفی کرد که به کاربران امکان تجربه واقعیت مجازی از طریق هدست‌ های سازگار و گوشی‌ های هوشمند را می‌ داد. اما در سال‌ های اخیر، گوگل تمرکز خود را به ARCore، پلتفرمی برای ساخت برنامه‌ های واقعیت افزوده برای دستگاه‌ های اندرویدی، منتقل کرده است. همچنین، گوگل Cardboard را معرفی کرد که یک راه حل اقتصادی و ساده برای دسترسی به تجربیات واقعیت مجازی بود. در حالی که گوگل فعالیت کمتری در زمینه سخت‌ افزار VR دارد، همچنان در زمینه‌ های نرم‌ افزاری و خدمات مبتنی بر VR و AR فعالیت می‌ کند. گوگل از طریق خدماتی مانند Google Maps و Google Lens تجربیات AR را به کاربران ارائه می‌ دهد.

4. Snap Inc

– نوآوری‌ ها: Lens Studio

– توضیح: شرکت Snap Inc، که بیشتر به خاطر اپلیکیشن پیام‌ رسانی Snapchat شناخته می‌ شود، در زمینه واقعیت افزوده (Augmented Reality – AR) فعالیت‌ های قابل توجهی دارد تا بیش از واقعیت مجازی (VR). Snap از AR به عنوان یک بخش مهم از تجربه کاربری Snapchat استفاده می‌ کند، با ارائه فیلترها و لنزهای AR که به کاربران امکان می‌ دهد تصاویر و ویدئوهای خود را با افکت‌ های دیجیتالی تزئین کنند.

فعالیت‌ های Snap Inc در زمینه AR:

• – لنزها و فیلترهای AR :Snap یکی از پیشگامان ارائه لنزهای واقعیت افزوده است که به کاربران اجازه می‌ دهد تا چهره‌ ها و محیط اطراف خود را با افکت‌ های خلاقانه و سرگرم‌کننده تغییر دهند.
• – پلتفرم Lens Studio: این شرکت با ارائه Lens Studio، یک ابزار قدرتمند برای توسعه‌ دهندگان و طراحان، امکان ساخت و اشتراک‌ گذاری لنزهای سفارشی AR را فراهم می‌ آورد. این ابزار به توسعه جامعه‌ ای از خالقان محتوا کمک کرده و تنوع بیشتری به تجربیات AR در Snapchat می‌ بخشد.
• – تجربیات تعاملی AR :Snap به طور مداوم تجربیات AR جدیدی را معرفی می‌ کند، از جمله بازی‌ های AR که مستقیماً درون اپلیکیشن قابل دسترسی هستند، و ابزارهای تجاری که به برندها اجازه می‌ دهد تجربیات خرید AR را برای مشتریان خود ارائه دهند.
• – تبلیغات AR :Snap فرصت‌ هایی را برای تبلیغ‌ کنندگان فراهم می‌ آورد تا از طریق لنزها و فیلترهای تعاملی AR با مخاطبان خود ارتباط برقرار کنند، که این امر به یک روش نوآورانه و جذاب برای دستیابی به کاربران تبدیل شده است.

در حالی که تمرکز اصلی Snap بر واقعیت افزوده است و نه واقعیت مجازی، این شرکت نقش مهمی در پیشبرد فناوری AR و تعمیق تجربه کاربری در این زمینه ایفا می‌ کند. Snap با ارائه ابزارها و پلتفرم‌ های خلاقانه، به شکل‌ دهی اکوسیستم AR کمک کرده و تجربیات کاربری جدیدی را در این حوزه ممکن ساخته است.

5. Meta (پیشتر Facebook)

– نوآوری‌ ها: Spark AR

– توضیح: شرکت متا (پیشتر شناخته شده به عنوان Facebook) یکی از پیشگامان و اصلی‌ ترین بازیگران در زمینه واقعیت مجازی (VR) است. از زمان خرید Oculus VR در سال 2014، متا به طور فزاینده‌ ای در حوزه VR سرمایه‌ گذاری کرده و تلاش‌ های خود را برای توسعه تکنولوژی‌ ها و محتوای VR گسترش داده است.

محصولات و پلتفرم‌ ها

• – Oculus Quest: هدستی بی‌ سیم که امکان بازی‌ ها و تجربیات VR را بدون نیاز به رایانه قدرتمند فراهم می‌ آورد.
• – Oculus Go: هدستی مقرون‌ به‌ صرفه‌ تر که برای تجربیات مدیایی و تماشای ویدئو طراحی شده بود، اگرچه در نهایت تولید آن متوقف شد.

توسعه اکوسیستم VR

متا به طور مداوم بر روی توسعه اکوسیستم واقعیت مجازی خود کار می‌ کند، شامل پلتفرم‌ های نرم‌ افزاری برای توسعه‌ دهندگان، فروشگاه‌ های برنامه برای توزیع محتوا، و ابزارهای اجتماعی برای ایجاد تجربیات مشترک در فضای VR.

تمرکز بر Metaverse

متا با تمرکز بر ایجاد “Metaverse”، یک جهان مجازی متصل که امکان تعامل، کار، بازی و اشتراک‌ گذاری تجربیات را فراهم می‌ کند، نشان‌ دهنده آینده‌ نگری خود در استفاده از VR برای ارتباطات اجتماعی و فعالیت‌ های اقتصادی است. این شرکت با سرمایه‌ گذاری‌ های قابل توجه در تحقیق و توسعه، خرید شرکت‌ های فناوری، و توسعه محتوا، به دنبال تقویت نقش خود به عنوان یکی از رهبران اصلی در عرصه واقعیت مجازی است. متا به شکل‌ دهی آینده این فناوری از طریق ارائه راهکارها و پلتفرم‌ های نوآورانه ادامه می‌ دهد.

مقایسه نحوه عملکرد شرکت های خارجی و ایرانی

مقایسه نحوه فعالیت و میزان فعالیت شرکت‌ های خارجی با شرکت‌ های ایرانی در زمینه واقعیت مجازی (VR) و واقعیت افزوده (AR) به چند عامل کلیدی بستگی دارد، از جمله بازار هدف، منابع مالی، دسترسی به تکنولوژی، و محدودیت‌ های تنظیمی. در ادامه، به برخی از تفاوت‌ های عمده میان فعالیت‌ های شرکت‌ های خارجی و ایرانی در این حوزه‌ ها اشاره می‌ کنیم:

دسترسی به منابع و سرمایه

– شرکت‌ های خارجی: معمولاً دسترسی به سرمایه و منابع مالی گسترده‌ تری دارند. این امر به آن‌ ها اجازه می‌ دهد در تحقیق و توسعه، بازاریابی، و توسعه محصول به طور گسترده‌ تری سرمایه‌ گذاری کنند.

– شرکت‌ های ایرانی: ممکن است با چالش‌ هایی در جذب سرمایه و دسترسی به منابع مالی مواجه باشند، که این مسئله می‌ تواند بر سرعت و دامنه فعالیت‌ های آن‌ ها در زمینه VR و AR تأثیر بگذارد.

تکنولوژی و نوآوری

– شرکت‌ های خارجی: اغلب در خط مقدم نوآوری‌ های تکنولوژیکی قرار دارند، با دسترسی به زیرساخت‌ های پیشرفته و تکنولوژی‌ های برتر.

– شرکت‌ های ایرانی: ممکن است در نوآوری محدودتر باشند به دلیل محدودیت‌ های تکنولوژیکی و تحریم‌ ها. با این حال، آن‌ ها همچنان قادر به خلق راهکارهای خلاقانه متناسب با نیازهای محلی هستند.

بازار هدف و دسترسی

– شرکت‌ های خارجی: معمولاً به بازارهای جهانی دسترسی دارند و محصولات و خدمات خود را به طور گسترده در سطح بین‌ المللی عرضه می‌ کنند.

– شرکت‌ های ایرانی: بیشتر بر بازار داخلی تمرکز دارند، که این مسئله می‌ تواند هم به عنوان محدودیت و هم فرصت عمل کند، زیرا آن‌ ها می‌ توانند راهکارهایی را ارائه دهند که به طور خاص برای نیازهای کاربران ایرانی طراحی شده است.

مقررات و محدودیت‌ ها

– شرکت‌ های خارجی: در کشورهایی با بازارهای بازتر و محیط‌ های تنظیمی پایدارتر فعالیت می‌ کنند، که این امر می‌ تواند به تسهیل فعالیت‌ های آن‌ ها کمک کند.

– شرکت‌ های ایرانی: ممکن است با محدودیت‌ های تنظیمی داخلی و بین‌ المللی روبرو باشند که می‌ تواند بر ورود به بازارهای جهانی و دسترسی به فناوری‌ های جدید تأثیر بگذارد.

 نتیجه‌ گیری

در حالی که شرکت‌ های خارجی ممکن است در مقایسه با همتایان ایرانی خود از مزایای قابل توجهی برخوردار باشند، شرکت‌ های ایرانی با تمرکز بر نوآوری محلی و ارائه راهکارهایی که به خوبی با نیازهای بازار داخلی همخوانی دارند، توانسته‌ اند در این فضا موفقیت‌ هایی کسب کنند. هر دو گروه به توسعه اکوسیستم VR و AR کمک می‌ کنند، اگرچه با رویکردها و محدودیت‌ های متفاوت.

چالش ها و فرصت ها

فناوری‌ های واقعیت مجازی (VR) و واقعیت افزوده (AR) در حال توسعه و رشد سریع هستند و با چالش‌ ها و فرصت‌ های قابل توجهی همراه هستند. این تکنولوژی‌ ها در بخش‌ های متعددی مانند آموزش، سرگرمی، پزشکی، تجارت، و صنعت کاربرد دارند. در ادامه به بررسی چالش‌ ها و فرصت‌ های پیش روی این فناوری‌ ها می‌ پردازیم:

چالش‌ ها

– دسترسی و هزینه: تجهیزات VR و AR هنوز برای بخش قابل توجهی از جمعیت جهانی، به ویژه در کشورهای در حال توسعه، گران و دست‌ نیافتنی است.

– محدودیت‌ های تکنولوژیکی: بهبود عملکرد، کیفیت تصویر، و زمان پاسخ‌ دهی هنوز چالش‌ برانگیز است، به خصوص برای تجربیات VR که نیاز به قدرت پردازشی بالایی دارند.

– تجربه کاربری: ایجاد تجربیات کاربری جذاب و راحت بدون ایجاد حساسیت یا حالت تهوع ناشی از حرکت (motion sickness) هنوز چالش‌ انگیز است.

– محتوا و کاربرد: تولید محتوای باکیفیت و کاربردی که بتواند کاربران را جذب و حفظ کند، نیازمند سرمایه‌ گذاری و تخصص است.

– حریم خصوصی و امنیت: با افزایش استفاده از VR و AR، نگرانی‌ هایی در مورد جمع‌ آوری، استفاده و حفاظت از داده‌ های کاربران وجود دارد.

فرصت‌ ها

– آموزش و پرورش: استفاده از VR و AR برای ایجاد تجربیات آموزشی غنی و تعاملی که می‌ تواند درک و یادگیری را بهبود ببخشد.

– پزشکی و سلامت: کاربردهای VR و AR در جراحی، آموزش پزشکی، توانبخشی و درمان‌ های روانشناختی برای ارائه راهکارهای نوآورانه.

– سرگرمی و بازی‌ ها: ایجاد تجربیات غوطه‌ ورانه و تعاملی در بازی‌ ها، فیلم‌ ها و رویدادهای زنده.

– تجارت و خرده‌ فروشی: استفاده از AR برای ایجاد تجربیات خرید نوآورانه و فراهم آوردن امکان امتحان محصولات به صورت مجازی قبل از خرید.

– صنعت و تولید: بهبود فرآیندهای طراحی و تولید، آموزش کارکنان، و نگهداری و تعمیرات با استفاده از VR و AR.

در حالی که چالش‌ هایی در مسیر گسترش و پذیرش فناوری‌ های VR و AR وجود دارد، فرصت‌ های قابل توجهی نیز برای تأثیرگذاری مثبت بر جامعه، اقتصاد، و فرهنگ فراهم است. شرکت‌ های ایرانی می‌ توانند با تمرکز بر رفع چالش‌ ها و استفاده از فرصت‌ های موجود، نقش مهمی در توسعه و کاربرد این فناوری‌ ها در بازار داخلی و بین‌ المللی ایفا کنند.

نگاهی به آینده

آینده تکنولوژی‌ های واقعیت مجازی (VR) و واقعیت افزوده (AR) بسیار روشن به نظر می‌ رسد، با پیش‌ بینی‌ هایی مبنی بر گسترش استفاده از این فناوری‌ ها در بخش‌ های مختلف از جمله آموزش، سرگرمی، پزشکی، صنعت، و تجارت الکترونیک. در این میان، شرکت‌ های ایرانی فرصت‌ های مهمی برای قرار گرفتن در این داستان و تأثیرگذاری بر آینده این فناوری‌ ها دارند. در ادامه به برخی از جنبه‌ های کلیدی این موضوع می‌ پردازیم:

نوآوری و خلاقیت

شرکت‌ های ایرانی با تکیه بر نوآوری و خلاقیت می‌ توانند محصولات و راهکارهایی ارائه دهند که به خصوصیات منحصربه‌ فرد بازار داخلی و نیازهای خاص منطقه‌ ای پاسخ می‌ دهند. این می‌ تواند شامل توسعه برنامه‌ های آموزشی مبتنی بر VR برای بهبود کیفیت آموزش یا ایجاد تجربیات فروشگاهی AR برای تقویت تجارت الکترونیک باشد.

همکاری‌ های بین‌ المللی

با توجه به محدودیت‌ ها و چالش‌ های موجود، شرکت‌ های ایرانی می‌ توانند با جستجو برای همکاری‌ های بین‌المللی و شراکت‌ ها، دانش فنی و دسترسی به بازارهای جهانی را افزایش دهند. این همکاری‌ ها می‌ توانند در قالب تبادل دانش، فناوری و حتی سرمایه‌ گذاری مشترک صورت گیرند.

تمرکز بر زیرساخت‌ های دیجیتال

توسعه زیرساخت‌ های دیجیتال و اینترنت پرسرعت در ایران می‌ تواند به عنوان پیش‌ نیازی برای رشد و گسترش استفاده از فناوری‌ های VR و AR عمل کند. شرکت‌ های فناوری اطلاعات و ارتباطات می‌ توانند با سرمایه‌ گذاری در این زیرساخت‌ ها، زمینه‌ ساز توسعه این فناوری‌ ها در کشور شوند.

آموزش و توسعه مهارت

توجه به آموزش و توسعه مهارت‌ های لازم برای کار با فناوری‌ های VR و AR از دیگر عوامل مهم در توسعه این حوزه است. ایجاد دوره‌ های تخصصی و کارگاه‌ های آموزشی می‌ تواند به تربیت نیروهای متخصص کمک کند که این امر به نوبه خود به رشد صنعت VR و AR در ایران کمک می‌ کند.

چالش‌ ها و فرصت‌ ها

شرکت‌ های ایرانی باید چالش‌ هایی مانند محدودیت‌ های تکنولوژیکی، تحریم‌ ها، و دسترسی محدود به بازارهای جهانی را مدیریت کنند. با این حال، بازار داخلی بزرگ و رو به رشد و نیازهای خاص فرهنگی و اجتماعی می‌ تواند فرصت‌ هایی برای توسعه راهکارهای نوآورانه و متناسب با نیازهای محلی فراهم آورد.

در نهایت، شرکت‌ های ایرانی با تمرکز بر نوآوری، ایجاد شبکه‌ های همکاری داخلی و بین‌ المللی، و استفاده از فرصت‌ های موجود می‌ توانند نقش مهمی در توسعه و به‌ کارگیری فناوری‌ های VR و AR در سطح ملی و حتی بین‌ المللی ایفا کنند.

جمع بندی

واقعیت مجازی (VR) و واقعیت افزوده (AR) دو فناوری پیشرفته هستند که در حال شکل‌ دهی به آینده تعاملات انسانی با فناوری و محیط پیرامونی‌ مان هستند. این فناوری‌ ها در بخش‌ های متنوعی از جمله آموزش، سلامت، سرگرمی، تجارت و صنعت، پتانسیل‌ های قابل توجهی برای نوآوری و بهبود تجربیات کاربری ارائه می‌ دهند. شرکت‌ های بزرگ فناوری در سراسر جهان، از جمله مایکروسافت، اپل، متا، و گوگل، نقش کلیدی در توسعه و ترویج VR و AR ایفا کرده‌ اند، با سرمایه‌ گذاری‌ های قابل توجه در تحقیق و توسعه، ارائه محصولات نوآورانه، و ایجاد اکوسیستم‌ هایی که توسعه‌ دهندگان و کاربران را تشویق به خلق و استفاده از محتوای VR و AR می‌ کنند.

شرکت‌ های ایرانی، با همکاری‌ های بین‌ المللی و رویکرد خلاقانه، در مواجهه با چالش‌ هایی چون دسترسی محدود به منابع مالی و تکنولوژی، توانایی توسعه زیرساخت‌ های دیجیتال و ایجاد استراتژی‌ های مناسب را اثبات می‌ کنند. با پیشرفت مداوم در حوزه نوآوری و فناوری، آینده‌ ی VR و AR به عنوان دو حوزه کلیدی در جوامع و اقتصادهای جهانی، فرصت‌ های چشمگیری را برای تحول در حوزه‌ های یادگیری، کار و سرگرمی فراهم می‌ کند. ایجاد راهبردهای موثر و سرمایه‌ گذاری در توسعه دانش و مهارت‌ های لازم، شرکت‌ های ایرانی را قادر می‌ سازد تا در این آینده‌ ی دو حوزه مهم، نقش موثری در پیشبرد و رشد در سطح ملی و بین‌المللی ایفا کنند که از جمله این شرکت ها فعال در ایران میتوان به شرکت توسعه واقعیت ترکیبی اکوشار اشاره کرد.